อาสนวิหารอัสสัมชัญ (โบสถ์อัสสัมชัญ)

อาสนวิหารอัสสัมชัญ หรือ ‘โบสถ์อัสสัมชัญ’ คือหนึ่งในโบสถ์ที่สวยที่สุดในประเทศไทย ณ ค.ศ. นี้ เดิมทีเคยเป็นโบสถ์ก่ออิฐถือปูนหลังเล็กๆ ที่สร้างขึ้นด้วยเงินบริจาคจำนวน 1,500 บาท ในปี ค.ศ. 1820 โดยคุณพ่อปาสกัล ชาวไทย-โปรตุเกส โบสถ์ที่เราเห็นอยู่ทุกวันนี้เป็นหลังที่ 2 สร้างขึ้นมาใหม่เพื่อรองรับการขยายตัวของประชากรชาวคริสตัง โดยเริ่มก่อสร้างในปี ค.ศ. 1909 ยุคที่คุณพ่อเอมิล ออกัสต์ กอลมเบต์ บาทหลวงชาวฝรั่งเศส เป็นเจ้าอาวาสวัด และเสร็จสมบูรณ์ในอีก 9 ปีต่อมา

จะเห็นว่าใช้เวลาในการสร้างนานเกือบทศวรรษ เพราะสมัยก่อนการคมนาคมไม่ได้สะดวกอย่างทุกวันนี้ การขนส่งวัสดุแต่ละอย่างต้องใช้เวลา ซึ่งตามบันทึกประวัติของโบสถ์ระบุว่า หิน ทราย ที่ใช้ในการก่อสร้างต้องสั่งซื้อมาจากราชบุรี เครื่องประดับอาสนวิหารอย่างหินอ่อนและกระจกสีก็อิมพอร์ตมาจากฝรั่งเศส อิตาลี และสิงคโปร์โน่น เรื่องการเงินก็เป็นอีกหนึ่งอุปสรรค แต่ภายหลังก็ได้ผู้ใจบุญทั้งในไทยและยุโรปช่วยบริจาคเงินจนเพียงพอที่จะสร้างโบสถ์ให้สำเร็จได้ตามความตั้งใจของคุณพ่อกอลมเบต์

งานสร้างไม่ธรรมดาแบบนี้หลายคนคงอยากรู้ว่าใครกันคือผู้ออกแบบโบสถ์นี้ ซึ่งน่าเสียดายที่ไม่มีแหล่งข้อมูลไหนระบุชื่อเสียงเรียงนามของสถาปนิกผู้นี้เอาไว้เลย บอกแต่เพียงว่าเป็นสถาปนิกชาวฝรั่งเศส รูปแบบสถาปัตยกรรมของโบสถ์หลังใหม่นี้ ได้รับอิทธิพลจากสมัยเรเนซองซ์ จุดสังเกตอยู่ที่การสร้างโดยคำนึงถึงสมดุลเป็นหลัก ที่เห็นได้เด่นชัดที่สุดคือ ‘หอคอย’ ที่สูงตระหง่านอยู่ทั้ง 2 ด้านของทางเข้าซุ้มประตู

ภายในโบสถ์มีความกว้างขวาง โอ่โถง เข้ามาแล้วจะถูกรายล้อมด้วยจิตรกรรมฝาผนังที่มีความวิจิตร มองขึ้นไปข้างบนจะเห็นเพดานทรงโค้งถูกตกแต่งด้วยสีทองเป็นแฉกๆ คล้ายดวงดาวกำลังเปล่งแสงอยู่ตลอดเวลา มองไปข้างๆ เห็นมีประติมากรรมปูนปั้นที่แสดงถึงเรื่องราวความเชื่อทางศาสนาคริสต์เรียงอยู่ตามช่องหน้าตาด้วย มองเลยไปอีกนิดเป็นงานกระจกสีที่ถอดเรื่องราวในคัมภีร์ไบเบิ้ลมาถ่ายทอดเป็นฉากๆ บนหน้าต่างกว่า 40 บานรอบโบสถ์ 

เหนือพระแท่นบูชาขึ้นไปคือหน้ามุขที่ประดิษฐานของรูปปั้นพระนางมารีย์รับเกียรติเข้าสู่สวรรค์หรือแม่พระรับเกียรติยกขึ้นสวรรค์ เล่ากันตามความเชื่อของชาวคริสตังว่า หลังมรณกรรมพระเจ้าทรงนำพระนางมารีย์พรหมจารีขึ้นสวรรค์ทั้งกายและวิญญาณ เพราะศพที่ฝังไว้ได้หายไปเหมือนศพพระเยซู

แม่พระรับเกียรติยกขึ้นสวรรค์มีความสำคัญต่อศาสนจักรโรมันคาทอลิกในประเทศไทยในฐานะองค์อุปถัมภ์ และจะมีพิธีสมโภชพระนางมารีย์พรหมจารีรับเกียรติเข้าสู่สวรรค์ ทุกๆ วันที่ 15 สิงหาคมของทุกปี โรงเรียนที่สังกัดเขตมิสซังโรมันคาทอลิกก็จะหยุดเรียนในวันนั้นด้วย 

ใต้พระแท่นเคยเป็นสุสานฝังศพนักบุญและมิสชันนารีที่เข้ามาเผยแผ่ศาสนาในประเทศไทย หนึ่งในนั้นคือ ‘คุณพ่อนิโคลาส บุญเกิด กฤษบำรุง’ บาทหลวงชาวนครปฐมที่ถูกจับกุมในข้อหากบฏภายนอกราชอาณาจักร และถูกตัดสินให้จำคุก 15 ปีที่เรือนจำบางขวางและถึงแก่กรรมด้วยวัณโรคในปี ค.ศ. 1944 หลังจากติดคุกได้ 3 ปี เรื่องน่าเศร้านี้เป็นผลจากการเบียดเบียนคริสต์ศาสนิกชนในช่วงที่เกิดกรณีพิพาทอินโดจีนระหว่างไทยกับฝรั่งเศส ซึ่งตอนนั้นคริสตจักรโรมันคาทอลิกในไทยอยู่ในความดูแลของบาทหลวงชาวฝรั่งเศส 

ปัจจุบันอาสนวิหารอัสสัมชัญมีความสำคัญต่อชาวคริสตังอย่างมาก โดยเมื่อ 35 ปีก่อน โป๊ปจอห์น ปอล ที่ 2 ได้เสด็จมาที่นี่ระหว่างการมาเยือนไทย และเมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายนนี้ สมเด็จพระสันตปาปาฟรังซิสก็ได้เสด็จมาทำพิธีมิสซาสำหรับเยาวชน เมื่อคราวเสด็จเยือนประเทศไทยอย่างเป็นทางการอีกด้วย