Do's & Don’ts: วิธีเตรียมตัวก่อน-หลังฉีดวัคซีนโควิด-19 และอาจมีผลข้างเคียงอะไรบ้าง

ตั้งแต่เริ่มลงมือแจกจ่ายวัคซีนโควิด-19 ให้ประชาชนตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ ตอนนี้ก็มีชาวไทยประมาณ 2 ล้านคนที่ได้รับวัคซีนเป็นที่เรียบร้อยแล้ว โดยคิดเป็นวัคซีนเข็มแรกกว่า 2 ล้านโดส และเข็มที่สอง 1 ล้านโดส (ข้อมูลวันที่ 27 พ.ค. 64) โดยส่วนมากเป็นกลุ่มคนที่ต้องทำงานเสี่ยงต่างๆ อย่างเช่น แพทย์พยาบาล เจ้าหน้าที่สาธารณะ รวมถึงประชาชนอายุ 60 ปีขึ้นไป และผู้มีโรคประจำตัว

ส่วนการลงทะเบียนรอบใหม่ที่จะเกิดขึ้นนี้ รัฐบาลเปิดสำหรับคนทั่วไปที่มีอายุ 18 - 59  ปี ให้สามารถลงทะเบียนจองคิวฉีดวัคซีนได้ตั้งแต่วันที่ 27 พ.ค. 2564 ก่อนจะฉีดจริงช่วงเดือนมิถุนายน เป็นต้นไป ซึ่งช่องทางที่ทุกคนสามารถลงชื่อได้ก็มีมากมาย (อ่านได้ที่นี่)

เราเชื่อว่าครั้งนี้ จะมีคนต้องเตรียมเข้ารับวัคซีนมากขึ้นกว่าเดิมหลายเท่าตัว เพราะดูจากตัวเลขแล้วประชาชนที่ยังไม่ได้ฉีดวัคซีนโควิด-19 ยังมีเปอร์เซ็นเยอะมาก ดังนั้น เราเลยสรุปข้อสำคัญใน “การเตรียมตัวก่อน-หลังเข้ารับวัคซีนโควิด-19” รวมถึงอาการข้างเคียงต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นมาให้อ่านกันแล้ว 

การเตรียมตัวฉีดวัคซีนโควิด-19

สิ่งที่ควรทำ: ก่อนฉีด

1. พักผ่อนให้เพียงพอ งดออกกำลังกายล่วงหน้า 2 วัน

2. ใส่เสื้อผ้าที่สะดวกต่อการฉีดวัคซีน

3. เลือกฉีดแขนข้างที่ไม่ถนัด

4. งดเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เครื่องดื่มมีแอลกอฮอล์ทุกชนิด และดื่มน้ำให้เพียงพอ

5. หากตั้งครรภ์ มีโรคประจำตัว มียากินประจำ มียาที่แพ้ ต้องแจ้งเจ้าหน้าที่ทันที

6. หากมีอาการเจ็บป่วย ไม่สบาย ควรเลื่อนการฉีดวัคซีนไปก่อน

7. ควรฉีดหลังวัคซีนโควิดห่างจากวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 1 เดือน

สิ่งที่ควรทำ: หลังฉีด

1. สังเกตอาการตัวเอง 30 นาที ถ้ามีสิ่งผิดปกติให้แจ้งเจ้าหน้าที่

3. งดออกกำลังกาย งดเกร็ง งดใช้กล้ามเนื้อแขนข้างที่ฉีด 2 วัน

4. หากมีอาหารปวดเมื่อย มีไข้ สามารถกินยาพาราเซตามอล 500 mg ได้ 1 เม็ด

5. หลังฉีดวัคซีน 1-2 วัน ห้ามดื่มแอลกอฮอล์ ห้ามสูบบุหรี่ ห้ามทำงานหนัก

ใครบ้างที่ต้องปรึกษาแพทย์ก่อนฉีดวัคซีนโควิด-19?

1. บุคคลที่อายุต่ำกว่า 18 ปี

2. ผู้ที่แพ้วัคซีนเข็มแรก

3. ผู้ป่วยอาการไม่คงที่

*4. ผู้ที่มีไข้ มีโรคประจำตัวที่แสดงอาการใจสั่น เหนื่อย หอบ แน่นหน้าอก

*5. ผู้ที่รับยาเกี่ยวกับสมองและระบบประสาทอย่างต่อเนื่อง

*6. ผู้ที่กำลังตั้งครรภ์

*7. ผู้มีปัญหาเกี่ยวกับภูมิคุ้มกัน และ ผู้กินยากดภูมิคุ้มกัน

ผู้ที่มีอาการตามข้อนี้ ต้องปรึกษาแพทย์ เนื่องจากสามารถฉีดวัคซีนได้หากอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ

 

อาการข้างเคียงจากการฉีดวัคซีน

แต่สิ่งหนึ่งที่ทุกคนต้องเข้าใจตรงกันก็คือ เนื่องจากวัคซีนโควิด-19 เป็นวัคซีนใหม่ของโลก ทำให้พวกเรายังไม่มีข้อมูล หรืองานวิจัยที่มากพอจนสามารถฟันธงได้ว่าใครบ้างที่ไม่ควรรับวัคซีน รวมถึงผลข้างเคียงที่แท้จริงคืออะไร ดังนั้น ข้อมูลที่พวกเราได้เห็นได้ยินกันอยู่ทุกวันนี้ มาจากการเก็บข้อมูลจากเคสที่เกิดขึ้นทั่วโลก ซึ่งถือว่าเป็นสิ่งสำคัญมากที่จะทำให้ในอนาคต เราสามารถรู้ได้ว่าวัคซีนตัวไหนเหมาะกับใครมากที่สุด

ส่วนตอนนี้ อาการข้างเคียง ที่อาจเกิดขึ้นและพบได้บ่อยที่สุดหลังจากฉีดวัคซีน จะแบ่งได้ 2 กลุ่มหลักๆ คือ "อาการชนิดไม่รุนแรง" ที่สามารถกินยาตามอาการ และพักผ่อนก็หายได้ อย่างเช่น 

• ปวดเมื่อยบริเวณที่ฉีด
• มีไข้ ปวดศีรษะ
• คลื่นไส้ อาเจียน

อาการเหล่านี้ จากคำแนะนำของโรงพยาบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องแล้ว เราสามารถกินยาพาราเซตามอล 500 mg เพื่อบรรเทาอาการได้ แต่ถ้าหากเป็นผลข้างเคียงในกลุ่ม "อาการชนิดรุนแรง" จะแนะนำให้พบแพทย์โดยทันที ซึ่งอาการเหล่านั้นก็อย่างเช่น

• แน่นหน้าอก ใจสั่น หายใจลำบาก
• กล้ามเนื้ออ่อนแรง
• มีอาการบวมตามร่างกาย
• หนาวสั่น
• ผื่นขึ้น
• ท้องเสีย อาเจียนหนัก
• หมดสติ
• ชัก

แม้ว่าทุกสถานที่ที่รับฉีดวัคซีนโควิดจะมีการเฝ้าระวังอาการที่อาจเกิดขึ้นภายใน 30 นาที แต่ทุกคนก็ควรสังเกตตัวเองเป็นเวลาอย่างน้อย 1-2 วันหลัง และ 30 วันหลังเข้ารับวัคซีน และหากใครเกิดมีอาการเหล่ารุนแรง ก็ควรแจ้งแพทย์และเจ้าหน้าที่ให้ทราบทันที หรือโทรหาสายด่วน 1669 เพื่อเข้ารับการรักษาอย่างใกล้ชิด

(อิงข้อมูลจาก: กรมอนามัย)