[title]
Arter’in sanatsal üretimi destekleme misyonu ile VKV Çağdaş Sanat Koleksiyonu’ndaki müziksel göndermeleri olan yapıtlar, küratör Melih Fereli’nin müziğe olan derin kişisel ilgisiyle öpüşüyor. Sound art alanında bir dizi projenin gerçekleşeceği ‘Sesli Dizi’nin hikâyesi kısaca böyle. Dizi bu ay Erdem Helvacıoğlu’nun, Fluxus akımının öncülerinden George Maciunas’ın VKV koleksiyonunda bulunan ve 1970’te Ben Vautier tarafından yorumlanan ‘Piyano Parçası’ndan esinlenerek oluşturduğu ‘Siyaha Özgürlük’ adlı sergisiyle başlıyor. Bu sergiyle birlikte Türkiye’de ilk defa bir enstalasyon için ‘Ambisonic B-format’ ses düzeni (izleyicinin etrafını saran ve tüm seslerin belirlenen noktalardan duyulduğu üç boyutlu bir ses evreni) kuruluyor. Ayın sergisi ilan ettiğimiz ve deneyimlemenizi şiddetle tavsiye ettiğimiz ‘Siyaha Özgürlük’ün baş kahramanları küratör Melih Fereli ve Erdem Helvacıoğlu’na projenin teknik ve kavramsal boyutunu sorduk.
Erdem Helvacıoğlu: “VKV Çağdaş Sanat Koleksiyonu’na ait bu eser, Babajim Stüdyoları’na getirildi ve burada dört günlük bir kayıt süreci yaşandı. Piyanonun tüm beyaz tuşları çivilenmiş olduğundan, bana sadece siyah tuşlarla çalışmak kalıyordu. Bunlar da Re bemol, Mi bemol, Sol bemol, La bemol ve Si bemoldu. Tüm bunlar bir araya geldiğinde Sol bemol majör pentatonik makamını oluşturur. Ben eseri neşe ve melankolinin birleştiği bir duygu ile başlattım ve gittikçe daha agresif ve atonale geçerek bitirdim. Kimi zaman piyanonun altına girip telleri tırnaklarımla tırmalarken, kimi zaman da üstüne çıkıp çeşitli objelerle tuşlara dokunduruyordum. Bazen aletin kendisini sallayarak sesler üretirken, kimi zaman da yumuşak bir bezle sakin sesler yaratıyordum. Ben bir nevi Maciunas’ın piyanosunu yeniden konuşturdum. Tellerden sesler çıkartmak için bazen parmaklarımı, bazen de pena ya da yay kullandım. Tellerin arasına yerleştirdiğim plastik çatallar, peluş oyuncaklar, silgi, ataç, zil, baget, yay, makas, mutfak gereçleri gibi objelerin her biriyle de farklı sesler yarattım.”
Küratör Melih Fereli: “Seçtiğim ‘Siyaha Özgürlük’ başlığı, Maciunas’ın performatif jestine öykünmenin yanı sıra, bazen ne kadar yerinde görünürlerse görünsünler, ‘siyah’ı bütün önyargı ve peşin hükümlerden kurtarmaya yönelik bir girişimdir. Dilerseniz bunu bir temenni, hatta bir protesto olarak kabul edin; ‘siyah’, hayatı kutsamanın güçlü bir unsurudur -tıpkı Erdem Helvacıoğlu’nun bu yerleştirmenin parçası olarak ürettiği, siyahın hak ettiği tüm zenginliklerle dolu kompozisyonu gibi.”