[image]
[title]Tarih yalnızca somut olguları ele alan, insan mutluluğunu hesaba katmayan bir bilim. Peki o zaman inandığı dünyada yaşayamayacağını anlayınca intihar eden bir Rus vatandaşının üzüntüsünü, dayısını ihbar eden bir gencin pişmanlığını anlatmak kime düşüyor? Yazarlara ve gazetecilere. Gazeteci Svetlana Aleksiyeviç 2015 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü aldığında, 50 yılı aşkın bir süredir ilk kez kurgu yazmayan bir kişi bu ödüle layık görülmüş oldu. İsveç Akademisi’ne göre yeni bir edebi tür yaratan Aleksiyeviç, kabul konuşmasında “Flaubert kendisi için ‘kalem-insan’ demiş. Ben de kendim için ‘kulak-insan’ diyebilirim,” diyordu.
‘Kulak-insan’ tabiri yazarın kendine has tarzını inceleyince anlam buluyor. Aleksiyeviç, SSCB tarihindeki belli başlı olayların derinden etkilediği insanları buluyor ve hayatlarını bir dizi röportaj aracılığıyla ayrıntılı bir şekilde bizimle paylaşıyor. Aleksiyeviç’in bir ses kaydedici ve bir kalemle ortaya çıkardığı eserler, “Yaşadığımız budur,” diyen tarih bilimini “Hissettiğimiz de budur,” diyerek tamamlıyor, Nobel Komitesi ise bu eserleri ‘zamanımızın cesaret ve acılarına dair bir anıt’ olarak tanımlıyor. Bu yüzden, Kafka Kitap tarafından Türkçeye çevrilen ‘İkinci El Zaman’ ve ‘Kadın Yok Savaşın Yüzünde’ de dahil olmak üzere, Aleksiyeviç’in eserlerini ‘kurgu’ olarak tanımlamak yanlış olur. Öte yandan bu kitaplardan daha fazla duygu uyandıran romanlar bulmak da zor.
Aleksiyeviç’in acı çekmiş insanların hikâyelerini paylaşma konusunda özel bir yeteneği olduğu aşikâr. Görüştüğü insanlar yalnızca vurucu öykülerini anlatmıyor, aynı zamanda bunu çok dokunaklı bir biçimde yapıyorlar. “Hafızam zayıflıyor ancak ruhum tek bir şeyi bile unutmadı,” diyor görüştüğü kişilerden biri. Empati kurabileceğimiz veya hemfikir olacağımız şeyler anlatmıyorlar her zaman, ancak bu anlatılanları daha az ilginç kılmıyor. “Başka kimden öğreneceksiniz gerçeği?” diyor görüştüklerinden bir diğeri. “Bir tek arşivler kaldı. Evraklar. Evraklar insanlardan da beter yalan söyler.”
'İkinci El Zaman -Kızıl İnsanın Sonu’ Kafka Kitap, 528 sayfa, 29 TL
‘Kadın Yok Savaşın Yüzünde’, Kafka Kitap, 404 sayfa, 24 TL